دوستان خوب نوجوانم، سلام! اوضاع تان روبه راه است؟! کیف تان کوک است؟! در این هوای تابستان خوش می گذرد؟! امتحانات به سلامتی به پایان رسید؟ تعطیلات تان شروع شده و مسافرت و کلاس های مختلف و تفریح! حالا اگر بگوییم کنار همه این تفریحات، کمی هم کتاب بخوانید، جا می خورید و می گویید تازه از کتاب خلاص شدیم؟! سر و صدا نکنید! گوش بدهید ببینید چه می گوییم!


شما از خواندن کتاب های درسی تان خسته شده اید؛ چون خواندن شان توفیق اجباری بوده و به همین دلیل، کمی خسته ی تان کرده. به دلیل وارد شدن استرس هنگام خواندن کتاب های درسی، مطالعه به طور کل جذّابیتش را برای شما از دست داده! مطالعه باید آرامش بخش و هیجان‌انگیز باشد؛ مثلا خواندن کتاب های داستان. بذارید ببینم!

آخرین کتاب غیردرسی که خواندید یادتان هست؟! وقت نکرده اید؟! جداً خسته نباشید! برگردیم سر موضوع اصلی، یعنی مطالعه. در این یادداشت می خواهیم درباره ی اهمیت و ضرورت مطالعه و کتاب خوانی صحبت کنیم. ببینیم چرا باید کتاب بخوانیم و اگر نخوانیم چه ضررهایی متوجه ما خواهد شد.

کتاب خواندن و مطالعه به گروه خاصی محدود نمی شود و هرکس باید بداند مطالعه یک نیاز دایمی بوده که لازم است به آن پاسخ مناسبی داد. در عصر حاضر و دنیایی که پیشرفت ها در آن با سرعت بالایی اتفاق می افتد و ما در زمینه های مختلف شاهد تغییرهای چشم گیر در مدت کوتاه هستیم، کتاب و مطالعه جایگاه ویژه ای دارد و دیگر مثل سابق کار افراد منحصر به فرد نیست.

هرکس در هر شغل و هر مقطع تحصیلی لازم است به طور مرتب و مداوم، بخشی از وقت خود را به مطالعه اختصاص دهد؛ چه این مطالب از روزنامه، مجلّات یا کتاب های گوناگون باشد.

 

آثار مثبت مطالعه 

مطالعه باعث می شود ما درک بهتر و دقیق تری نسبت به امور و پدیده ها داشته باشیم و بتوانیم با نگاه یک منتقد، مسائل را تجزیه و تحلیل کنیم؛ ضمن این که مطالعه ی داستان های خوب موجب می شود احساسات دیگران را بهتر درک کنیم و بتوانیم با آن ها ارتباط موثرتری برقرار کنیم.

این موضوع باعث می شود قدرت تحمل مردم در برخورد با یکدیگر بیش تر شود و کم تر شاهد نزاع های لفظی و چالش ها باشیم؛ درحقیقت مطالعه به بهبود روابط بین افراد کمک می کند.

آیا می دانید مطالعه استرس را کاهش می دهد؟! باور نمی کنید؟! امتحان کنید! خواندن داستان ها و هم ذات پنداری با شخصیت داستان و پی گیری خط داستانی، موجب می شود شما استرس ها و هیجانات خود را در خلال خواندن داستان دنبال کنید و همین مسئله بعد از اتمام مطالعه ی یک کتاب داستانی، به شما آرامش خواهد داد و می بینید که احساس خوبی دارید.

 

آثار کتاب‌خوانی در توسعه فردی

تکامل و رشد انسان در طول زندگی به‌وسیله رویارویی او با چالش‌ها، مسائل و تجربیات گوناگون به وقوع می پیوندد؛ مطالعه کتاب می‌تواند تجربیات و روش برخورد صحیح با چالش‌های زندگی را بدون هزینه و به‌راحتی در اختیار ما قرار دهد. اثر کتاب بر روی روان انسان مساله‌ای غیر‌قابل انکار است؛ در ادامه به بررسی برخی از فواید کتاب‌ خوانی در توسعه فردی می‌پردازیم.
 

مزیت کتاب در مقایسه با فیلم

در هنگام فیلم دیدن بیننده به طور مداوم با لحظه‌های مختلف روبرو می‌شود که در قالب تصاویر و پیام‌ به او منتقل می‌شوند و در نتیجه بیشتر از آنکه به تفکر و تعمق در پیام‌های دریافتی خود بپردازد صرفاً به دریافت آنها مشغول است اما کتاب این فرصت را به‌خوبی در اختیار مخاطب خود قرار می‌دهد تا با تفکر در خصوص مطالب دریافتی بهره بسیاری از آن ببرد. در زمان مطالعه کتاب، این شما هستید که داستان در حال خواندن را کارگردانی می‌کنید اما هنگام تماشای فیلم، شما صرفاً دریافت‌کننده نتیجه کارگردانی دیگران هستید.
 

خواندن کتاب یک سرگرمی کم‌هزینه و مفید

کتاب‌های داستانی و افسانه‌ای برای خوانندگان خود یک تفریح مهیج و مفید هستند که فرد خواننده می‌تواند آن را در هرجایی با خود همراه داشته باشد و ضمناً این تفریح سالم در مقایسه با سایر تفریحات هم کم‌هزینه‌تر بوده و هم امکانات و شرایط کمتری را نیاز دارند. نکته قابل‌توجه در این تفریح ارزشمند این است که علاوه بر سرگرمی، باعث می‌شود که فرد کتاب‌خوان اطلاعات ارزشمندی را بیاموزد. بسیاری از افراد در حین مطالعه باشخصیت‌های داستان همزادپنداری می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که قدرت تصویرسازی آنها نیز تقویت شود.


کتاب خواندن باعث افزایش هوش می شود! کودکان و نوجوانانی که نسبت به سایر هم سالان خود، مطالعه ی بیش تری دارند، معمولاً در مدرسه هم عمل کرد بهتری از خود نشان می دهند و دلیل این مسئله، توسعه ی مهارت های شناختی  براثر مطالعه است. آن هایی که مطالعه می کنند، توانایی یادگیری بیشتری دارند و در پردازش اطلاعات توان مندی بالاتری نشان می دهند و سرعت انتقال مطالب یادگرفته شده هم بیش تر می شود.

مطالعه و کتاب خواندن موجب می شود خزانه ی واژگان شما گسترده تر و غنی تر شود. شما درحقیقت با مطالعه سخنران بهتری می شوید و می توانید در کمال آرامش، نظرات و عقاید خود را در قالب کلمات سنجیده و بهتری بیان و تحسین اطرافیان تان را دریافت کنید و این باعث افزایش اعتماد به نفس شما خواهد شد.

مطالعه و خواندن کتاب به دلیل فعال کردن ذهن و چالش های مثبتی که برای آن ایجاد می کند، باعث می شود مغز انسان عمل کرد بهتری از خود نشان دهد و در سال های پیری احتمال ابتلا به بیماری های ذهنی را بسیار کاهش دهد. مطالعه، یک ورزش ذهنی است. بدن انسان با ورزش های فیزیکی سالم تر می ماند و ذهن انسان با مطالعه و خواندن. مطالعه در طول زندگی یک فرد، اهمیت زیادی دارد؛ از کودکی تا سنین بالا. افرادی که در طول زندگی‌شان به طور مداوم مطالعه می‌کنند، دارای توانایی‌های ذهنی و حافظه‌ی بهتری در تمامی مدارج زندگی هستند.

مطالعه و خواندن کتاب، مجلات خوب و روزنامه ها دید وسیع تری از امور به ما می دهد و می تواند ما را تا جایگاه یک فرد منتقد بالا ببرد و صحبت ها و نظرات مان صرفاً تکرار بی تغییری از نظرات سایران نباشد و ما هم نظرات و عقاید منحصر به فرد خودمان را داشته باشیم و مقلّد نباشیم.
 

مهارت های تفکر انتقادی را توسعه می دهد

یکی از مزایای اصلی خواندن کتاب توانایی آن در ایجاد مهارت تفکر انتقادی است. به عنوان مثال، خواندن یک رمان رمز و راز ذهن شما را باز می کند. مهارت های تفکر انتقادی هنگامی که به تصمیم گیری های روزمره می رسد، بسیار مهم است. خواندن نیاز فردی به پردازش اطلاعات را بهبود می بخشد. هرچه بیشتر بخوانید، درک شما عمیق تر خواهد شد.

کتاب خواندن و مطالعه مانند سایر کارهای ما، نیازمند استفاده از روش های صحیح است. نمی شود اسم هر خواندنی را مطالعه ی مفید گذاشت! دانش هرکس به کیفیت مطالعه ی او بستگی دارد. احتمال دارد فردی با حجم زیادی از مطالب خواندنی روبه رو شود و نتواند از بین انبوه اطلاعات، مطالبی برای مطالعه انتخاب کند و دل زده از مطالعه با خستگی به طور کلی قید خواندن را بزند.

قبل از شروع مطالعه، هدف خود را مشخص کنید و ببینید در چه زمینه ای به خواندن علاقه دارید. می خواهید داستان بخوانید یا یک مطلب علمی و مستند؟ هریک از این ها روش مطالعه ی متفاوتی دارد.

برنامه ریزی کنید و مطالعه را مثل یک برنامه ی ثابت در برنامه های روزانه یا هفتگی خود بگنجانید. هنگام مطالعه، تمرکز تان را از دست ندهید و توجه خود را بین مطالعه و کارهای دیگر تقسیم نکنید.

اگر تمرکز نداشته باشید، نمی دانید چه می خوانید و لذّتی هم از مطالعه نمی برید. هنگام مطالعه فعال باشید و یادداشت بردارید! حاشیه نویسی و نوشتن نکات برجسته، باعث می شود مطالعه برنامه ای فعال و لذت بخش شود و موجب خستگی و ملال نشود.

هنگامی که خسته هستید، مطالعه نکنید و خودتان را مجبور به خواندن نکنید؛ چون کم کم مطالعه را برای شما به صورت یک برنامه ی کسل کننده درخواهد آورد. در مکانی آرام و خلوت مطالعه کنید تا از مطالبی که می خوانید، درک بهتری به دست آورید.
 

خلاقیت را بهبود می بخشد

بزرگترین تفاوت بین خواندن و تماشای تلویزیون این است که خواندن به شما امکان می دهد خلاقیت خود را آزاد کنید. هرچه بیشتر بخوانید، بیشتر چیزهای جدید یاد خواهید گرفت. افکار جدید همیشه ذهن ما را به کشف زندگی در راه های جدید و بهتر هدایت میکند. ما شروع به دیدن جهان به شیوه ای متفاوت می کنیم و به این ترتیب راه حل خلاق جدیدی پیدا می کنیم.

خواندن و مطالعه روش خوبی برای استفاده از وقت است؛ اما هر مطالعه ای نمی تواند مفید باشد. اگر شما در این زمینه اطلاعات خوبی ندارید، سعی کنید از کسی که اهل کتاب و مطالعه است، کمک بگیرید و ببینید چه چیزهایی بخوانید. خواندن مطالبی که مناسب سن شما نیست یا خواندنش برای شما دشوار است، می تواند پیامدهای نامناسبی داشته باشد و امکان دارد دچار خیالات و اوهام شوید یا به علت نفهمیدن مطالب، مطالعه را رها کنید.

خواندن کتاب ها و داستان هایی که برای نوجوانان نوشته شده است، لذّت یک مطالعه ی خوب را به شما نشان خواهد داد. امسال سری به نمایشگاه کتاب بزنید و از سالن ها و غرفه های نوجوانان بازدید کنید، می بینید کتاب های خواندنی زیادی وجود دارد که شما تاکنون اطلاعی از آن ها نداشتید. در آخر، این جمله را نقل می کنیم:

کسی که کتاب نمی‌خواند، نسبت به کسی که نمی‌تواند بخواند، برتری‌ ندارد.
نویسنده: سیده زهره جوادی
تصویرساز: فرناز منصوری